Αντιμετώπιση υπέρτασης: Φάρμακα ή τρόπος ζωής;

Πρωτόπαπας Μάριος, Φυσικοπαθητικός – Ομοιοπαθητικός ( mdiatrofi@yahoo.gr)
Μέρος 1ο. Είναι τα φάρμακα ή καλύτερη δυνατή επιλογή που έχουμε;
Τι είναι η αρτηριακή πίεση;
Όταν μιλάμε για αρτηριακή πίεση εννοούμε την τάση που ασκεί το αίμα (το πλάσμα για να ακριβολογούμε) στα τοιχώματα των αγγείων μας. Για αυτό και όταν αυτή η τάση γίνεται υπερβολική καλείται «υπέρταση».


Στον μετρητή με τον οποίο μετράτε την πίεσή σας, υπάρχουν δύο αριθμοί. Ο μεγαλύτερος αφορά την συστολική πίεση(‘μεγάλη’) και ο μικρότερος την διαστολική (‘μικρή’). Η συστολική αφορά την πίεση όταν η καρδιά συσπάται. Η διαστολική όταν η καρδιά χαλαρώνει.
Η μικρή πίεση θεωρείται πιο σημαντικός δείκτης, καθώς δείχνει την κατάσταση των αγγείων μας, αλλά και οι δύο αριθμοί είναι σημαντικοί για την συνολική μας υγεία.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;
Οι τιμές της πίεσης έχουν να κάνουν με πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλλο, η ιδιοσυγκρασία, η εποχή του χρόνου, η συναισθηματική μας κατάσταση και πολλοί άλλοι. Τα τελευταία χρόνια τα όρια που θέτουν αρκετοί οργανισμοί υγείας για τη λεγόμενη «φυσιολογική πίεση» έχουν πέσει πολύ, με αποτέλεσμα αρκετοί ιατροί να ζητούν η πίεση να μην υπερβαίνει το 11-12 (μεγάλη) και 7 (μικρή). Το αν αυτή η οδηγία έχει αδιάσειστη επιστημονική τεκμηρίωση αποτελεί μεγάλο θέμα, παρ’ όλα αυτά αξίζει εδώ να αναφέρω τις Βρετανικές οδηγίες προς τους γενικούς ιατρούς και παθολόγους για την αρτηριακή πίεση στα έτη 2004-2007:
Σύνοψη:

1. «Όλοι όσοι βρίσκονται να έχουν υψηλή πίεση στα όρια ή ψηλότερα θα πρέπει να λαμβάνουν οδηγίες για αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής τους»¹³
   Στους επόμενους οδηγούς έως και το 2013 αναγράφονται συγκεκριμένα: μείωση ή αποφυγή του καφέ και καφεΐνης, άσκηση, μείωση του αλκοόλ, περιορισμός του αλατιού σε φανερές και κρυφές πηγές του στην διατροφή, τεχνικές χαλάρωσης.
2. «ξεκινήστε αντί-υπερτασική αγωγή με φάρμακα όταν η συστολική πίεση παραμένει στο 16 ή πιο πάνω και η διαστολική στο 10 ή πιο πάνω»¹³ – Σημείωση: στους επόμενους οδηγούς έως και το 2013, το όριο μειώνεται στο 14/9.

Φυσικά αν ρωτήσω πόσοι από όσους έχουν υπέρταση έλαβαν σαφείς προτάσεις για αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής τους ως πρώτο μέτρο για την αντιμετώπιση της πίεσης θα λάβω κατά 99% την απάντηση «κάτι μας είπαν για το αλάτι και μας έδωσαν φάρμακα».
Επιπλέον η λέξη «παραμένει» σημαίνει πως κάποιος ΔΕΝ πρέπει να θεωρείται υπερτασικός όταν μία στο τόσο έχει αυξημένη πίεση για μια στιγμή ή έστω για κάποιες ώρες ή ακόμη και για 1-2 ημέρες λόγω π.χ. κάποιου ψυχικού στρες ή αναστάτωσης ή πολυφαγίας κ.λ.π.
Γιατί είναι σημαντικό να έχουμε πίεση μέσα σε φυσιολογικά όρια;
Η υπέρταση έχει συνδεθεί με αύξηση των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών, γι’ αυτό θεωρείται σημαντικός δείκτης κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Είναι όμως εξίσου σημαντικό να κατανοήσουμε πως δεν είναι η υπέρταση που προκαλεί τα προβλήματα, αλλά είναι δείκτης. Με άλλα λόγια δεν είναι ασθένεια, αλλά σύμπτωμα ασθένειας, ή αλλιώς δεν είναι η αιτία για το εγκεφαλικό ή το έμφραγμα αλλά μια ένδειξη που λέει πως κάτι δεν πάει καλά με τα αγγεία μας και άρα πιθανώς κινδυνεύουμε από εγκεφαλικό ή έμφραγμα.
Η κατανόηση αυτή μπορεί να ξεκαθαρίσει πολλές παρανοήσεις σε σχέση με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε την υπέρταση
Τι κάνουν τα αντι-υπερτασικά φάρμακα;
Τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπέρτασης ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες, οι πιο συχνές είναι: ανταγωνιστές ασβεστίου (calcium channel blockers), Β-αναστολείς, ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτασίνης, διουρητικά.
Τα φάρμακα αυτά όντως μειώνουν τη συστολική και διαστολική πίεση. Ωστόσο οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν πως δεν μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή νόσο και μειώνουν λίγο τον κίνδυνο εγκεφαλικού. Και τα αποτελέσματα αυτά είναι λογικά καθώς η πίεση ΔΕΝ είναι η αιτία για τις νόσους αυτές αλλά απλώς ένας δείκτης, μια πινακίδα. Με τα αντι-υπερτασικά φάρμακα ο δείκτης αυτός μειώνεται αλλά η πραγματική ασθένεια – που είναι η κακή κατάσταση των αγγείων, οι σπασμοί στα αγγεία, η αρτηριοσκλήρυνση, η αθηρωμάτωση των αγγείων, στενώσεις των αγγείων, αίμα που πήζει υπερβολικά κ.α. – μένει ανέγγιχτη.
Φυσικά όσοι λαμβάνουν τα φάρμακα αυτά γνωρίζουν καλά πως έχουν αρκετές παρενέργειες: κόπωση, πονοκέφαλοι, ανικανότητα σε άνδρες, ζαλάδες, ακόμα και προδιάθεση σε καρδιοπάθειες (!), που στο κάτω-κάτω είναι αυτό ακριβώς που επιδιώκουμε να αποφύγουμε παίρνοντας τα φάρμακα αυτά.
Ας δούμε μερικές δημοσιεύσεις από επιστημονικές έρευνες (στο τέλος του άρθρου παραπέμπω στην επιστημονική βιβλιογραφία που τις τεκμηριώνει):
«Στο τεύχος του Δεκεμβρίου 2004 του Journal of the American Medical Association οι ερευνητές βρήκαν πως η πρόσληψη συγκεκριμένης κατηγορίας αντι-υπερτασικών φαρμάκων – calcium channel blockers - που συνταγογραφούνται συχνά, διπλασιάζει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιοαγγειακές νόσους (καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις» ⁷
«Η επιθετική αντιμετώπιση της υπέρτασης μπορεί να σκοτώσει. Για πάνω από 22 χρόνια πολλές έρευνες έχουν δείξει πως η επιθετική αντιμετώπιση της υπέρτασης με στόχο να κάνουμε τα νούμερα να φαίνονται φυσιολογικά (110/70mmHg ή λιγότερο), αυξάνει τις πιθανότητες του ασθενούς για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό, εγκεφαλική βλάβη ή / και θάνατο. Το φαινόμενο είναι γνωστό ως ‘καμπύλη θνησιμότητας J’, που σημαίνει πως το να χαμηλώνουμε την πίεση μέχρι ένα σημείο φαίνεται ωφέλιμο αλλά πέρα από αυτό το σημείο περισσότερη μείωση βλάπτει τον ασθενή.»⁸
«Τον Ιούνιο του 2006 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μακρόχρονης έρευνας με 22.576 ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο και υπέρταση. Όταν η υπέρταση αντιμετωπιζόταν με φαρμακευτική αγωγή, τα περιστατικά καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού ή θανάτου ήταν 3 φορές περισσότερα σε ασθενείς με διαστολική πίεση μικρότερη ή ίση με 60mmHg σε σύγκριση με όσους είχαν 80-90mmHg.»^{8, 9}
Σημείωση: Η έρευνα μιλάει για όσους είχαν μειωμένη διαστολική πίεση στο 6 εξαιτίας της φαρμακευτικής αγωγής και όχι για όσους έχουν αυτήν την διαστολική πίεση φυσιολογικά.
«Αποτελέσματα 10χρονης έρευνας που έγινε σε γυναίκες που χρησιμοποιούσαν αντι-υπερτασικά φάρμακα της κατηγορίας ‘calcium channel blockers’ έδειξαν πως αυτές είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες (2μιση φορές παραπάνω ή 250%) για καρκίνο του στήθους»¹⁰
«Η έντονη αντι-υπερτασική αγωγή μπορεί να μειώνει τις υγιείς εγκεφαλικές λειτουργίες ηλικιωμένων ανθρώπων.»¹⁴
Βλέπουμε λοιπόν πως το να «ελέγχει» κάποιος την υπέρτασή του μέσω των αντι-υπερτασικών φαρμάκων μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για την υγεία του και την μακροημέρευσή του, πέρα από τις γνωστές παρενέργειες των φαρμάκων αυτών (μερικές αναφέρω πιο πάνω).
Τι σημαίνει τελικά «η υπέρτασή μου ελέγχεται με τα φάρμακα»;
Αυτό που σημαίνει πραγματικά είναι πως έχεις ακόμα υπέρταση. Γιατί αν δεν είχες γιατί να παίρνεις φάρμακα; Όταν κάτι ελέγχεται σημαίνει πως συνεχίζει να υπάρχει. Άρα μπορεί να κατανοηθεί εδώ πως τα φάρμακα δεν θεραπεύουν τον υπερτασικό, απλώς κρατάνε την πίεσή του χαμηλά. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να παίρνει φάρμακα εφ όρου ζωής, και φυσικά να έχει και μόνιμο συνοδό τις παρενέργειές τους.
Και αν τα φάρμακα δεν είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή τι μπορώ να κάνω για την υπέρταση;
Μετά την μελέτη των επιστημονικών δεδομένων προκύπτει καθαρά το συμπέρασμα πως για την αντιμετώπιση της υπέρτασης η πρώτη και καλύτερη επιλογή είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής. Με την επιλογή αυτή μπορεί κάποιος – και μιλώ για την πλειοψηφία των πασχόντων και όχι ίσως για όλους - όχι απλώς να μειώσει την συστολική και διαστολική πίεσή του φυσικά, αλλά και να απαλλαγεί από το σύμπτωμα αυτό οριστικά. Μπορεί να μην χρειάζεται να εξαρτάται από τα φάρμακά του. Να απαλλαγεί από τις παρενέργειες τους που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής του. (π.χ. είναι λίγοι οι άντρες που δεν έχουν στυτικές δυσκολίες μετά από την χορήγηση αντι-υπερτασικής αγωγής). Το βασικότερο όμως όλων είναι πως με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής ο άνθρωπος απευθύνεται στην αιτία του προβλήματος – στην υγεία των αγγείων του – και βελτιώνει έτσι και το επίπεδο υγείας του αλλά και τις πιθανότητες του να μην αντιμετωπίσει στο μέλλον καρδιακό ή εγκεφαλικό πρόβλημα. Ο σωστός τρόπος ζωής και διατροφής είναι και θα είναι η ουσιαστική του πρόληψη και ασφάλεια από τις ασθένειες αυτές που σκοτώνουν.
Με το ποιες είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν και με τα άλλα φυσικά μέσα που μπορούν να ακολουθηθούν, θα ασχοληθούμε στο επόμενό 2ο μέρος του άρθρου.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. JAMA, 254 (1985), pages 2097-2012 – The Oslo study
2. American Journal Medicine, Τεύχος 69, σελ, 725-732
3. US public Health Service Hospitals “ Treatment of mild hypertension-Results of Ten years Trial” 1977, page 198-1105
4. Wilcox, R. Treatment of high blood pressure: should clinical practice be based on results of clinical trials? Br Med J 293:433, 1986
5. Cruickshank, J. Benefits and potential harm of lowering blood pressure. Lancet 1:581, 1987
6. Nelson, L. Effect of changing levels of physical activity on blood-pressure and haemodynamics in essential hypertension. Lancet 2:473, 1986
7. Wassertheil-Smoller S, Psaty B, Greenland P, Oberman A, Kotchen T, Mouton C, Black H, Aragaki A, Trevisan M. Association between cardiovascular outcomes and antihypertensive drug treatment in older women. JAMA. 2004 Dec 15;292(23):2849-59.
8. Messerli FH, Mancia G, Conti CR, Hewkin AC, Kupfer S, Champion A, Kolloch R, Benetos A, Pepine CJ. Dogma disputed: can aggressively lowering blood pressure in hypertensive patients with coronary artery disease be dangerous? Ann Intern Med. 2006 Jun 20;144(12):884-93.
9. The July 2004 McDougall Newsletter: http://www.nealhendrickson.com/mcdougall/2004nl/040700pubp.htm
10. Li CI, Daling JR, Tang MT, et al. Use of Antihypertensive Medications and Breast Cancer Risk Among Women Aged 55 to 74 Years. JAMA Intern Med. 2013 Aug 5. doi: 10.1001/jamainternmed.2013.9071.
11. Chlorthalidone vs other low-dose diuretics. Choi KL, Chua D, Elliott WJ. JAMA. 2004 Oct 20;292(15):1816-7.
    
    http://holisticlife.gr